Η Τουρκία σε μεταβατικό στάδιο – Να προσέχουμε -Σάββας Καλεντερίδης

Η Τουρκία βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο – και δεν εννοούμε τη μετάβαση από την Προεδρευομένη στην Προεδρική Δημοκρατία. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, όποιο και να είναι, δεν θα αλλάξει και πολλά, όσον αφορά τη μετάβαση της Τουρκίας από το καθεστώς του «έθνους-κράτους», που είναι τώρα, σε ένα κράτος με ομοσπονδιακή μορφή, γιατί αυτό θα γίνει.

Εκατό χρόνια μετά την υπογραφή της συνθήκης Σάικς-Πικό, με βάση την οποία Αγγλία και Γαλλία χώρισαν την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Μεσοποταμίας σε προτεκτοράτα και ζώνες επιρροής, ο χάρτης της περιοχής αυτής επανασχεδιάζεται, τη φορά αυτή από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Η διαδικασία αυτή έχει αρχίσει εδώ και δεκαετίες –από το 1991, οπότε και η Επιχείρηση «Καταιγίδα της Ερήμου»– και κορυφώνεται στις μέρες μας, την περίοδο αυτή, με την Τουρκία να αντιδρά και να προσπαθεί να αποφύγει το «πικρόν ποτήριον».

Συγκεκριμένα, προσπαθεί να συμπεριλάβει εαυτήν στις δυνάμεις που θα καθορίσουν το μέλλον της περιοχής, και ιδιαίτερα της Συρίας, για να αποφευχθεί η παραχώρηση ομόσπονδου κράτους στους Κούρδους της Συρίας, εξέλιξη που θα φέρει πιο κοντά στην πραγματοποίησή του ανάλογο αίτημα των Κούρδων της Τουρκίας.

Όμως παρά τις προσπάθειες που καταβάλλει, ΗΠΑ και Ρωσία δεν φαίνονται διατεθειμένες να αλλάξουν τα σχέδιά τους και να την συμπεριλάβουν στις δυνάμεις που θα καθορίσουν το μέλλον της περιοχής.

Αυτό φέρνει σε σύγκρουση την Τουρκία πότε με την Ουάσινγκτον πότε με τη Μόσχα, δημιουργώντας τον ορισμό του στρατηγικού αδιεξόδου για τον Ερντογάν.

Να δούμε μόνο τι έγινε τις τελευταίες μέρες, για να αποκτήσουμε μια σαφή εικόνα της κατάστασης:

• 1 Μαρτίου: Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε ότι η Τουρκία θα εισβάλει και θα καταλάβει την Ιεράπολη/Μένπετζ, πόλη της Β. Συρίας που ελέγχουν οι Κούρδοι, αν δεν αποχωρήσουν οι ένοπλες ομάδες των Δυνάμεων Προστασίας του Λαού (YPG).
• 3 Μαρτίου: Ρωσικές στρατιωτικές μονάδες εισήλθαν στην περιοχή της Ιεράπολης κατόπιν συμφωνίας με τους Κούρδους του YPG, και ανέλαβαν την ασφάλεια της περιοχής μαζί με στρατεύματα του Άσαντ. Την επίσημη ανακοίνωση έκανε ο Διευθυντής Επιχειρήσεων του ρωσικού ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Σεργκέι Ρούντσκι.
• 6 Μαρτίου: Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Πενταγώνου, Τζεφ Ντέιβις, ανακοίνωσε ότι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ εισήλθαν και σταθμεύουν στην Ιεράπολη για να αποτρέψουν συμπλοκές μεταξύ ομάδων που δεν ανήκουν στο ΙΚ.
• 9 Μαρτίου: Δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες που δείχνουν τεθωρακισμένα με σημαίες της Ρωσίας και των ΗΠΑ και αξιωματικούς του αμερικανικού και του ρωσικού στρατού στην Ιεράπολη, να φέρουν εκτός από τα διακριτικά της χώρας τους και διακριτικά του YPG.
• 16 Μαρτίου: Δημοσιεύθηκε φωτογραφία στην οποία φαίνονται Κούρδοι στρατιωτικοί στο Κομπάνι, ως πλήρωμα μπροστά από ένα στρατιωτικό ελικόπτερο που τους παρέδωσαν οι ΗΠΑ.
• 17 Μαρτίου: Οι Κούρδοι επικύρωσαν το ομοσπονδιακό σύστημα των καντονιών Αφρίν, Κομπάνι και Τζεζίρε. Είχε προηγηθεί στις 1 Φεβρουαρίου διαρροή από τη Μόσχα τού υπό διαμόρφωση νέου συντάγματος της Συρίας, στο οποίο οι Κούρδοι θα κερδίσουν την αυτονομία τους.

Στις 29 Φεβρουαρίου ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας δήλωνε ότι είναι δυνατόν η Συρία να ομοσπονδοποιηθεί.

• 20 Μαρτίου: Το πρακτορείο Reuters μετέδωσε ότι η Ρωσία θα κατασκευάσει στρατιωτική βάση στο καντόνι Αφρίν. Η Ρωσία διέψευσε την είδηση, δηλώνοντας όμως ότι θα δημιουργήσει ένα Κέντρο Παρακολούθησης Εφαρμογής της Εκεχειρίας. Την ίδια μέρα κυκλοφόρησαν βίντεο με ρωσικά τεθωρακισμένα να κυκλοφορούν στο Αφρίν. Να σημειωθεί ότι στις 23 Μαρτίου 2016 ο Ρώσος στρατηγός Αλεξάντερ Ντβορνίκοφ είχε δηλώσει στην εφημερίδα **Ροσίσκαγια Γκαζέτα** ότι ο ρωσικός στρατός εκπαίδευσε, εκτός από το στρατό της Συρίας, και τμήματα του YPG.
• 22 Μαρτίου: Ο στρατός και η πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ συνεργάζονται στενά με τους Κούρδους του YPG στην περικύκλωση της οιονεί πρωτεύουσας του ΙΚ, της Ράκας, με τους Κούρδους να καταγράφουν μεγάλες επιτυχίες στα πεδία των μαχών!

Αυτές είναι μόνο μερικές από τις εξελίξεις που σταχυολογήσαμε, απλώς για να περιγράψουμε την κατάσταση και να βγάλουν οι αναγνώστες μας τα δικά τους συμπεράσματα.

Κατά την άποψή μας, η Τουρκία είναι πλέον στον προθάλαμο της μετάβασης από ένα έθνος-κράτος που είναι τώρα σε μια ομοσπονδία.

Η κίνηση του Ερντογάν, να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του, πέραν του ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν είναι σίγουρο γι’ αυτόν, δεν μπορεί να αποτρέψει τις εξελίξεις. Ίσως μάλιστα να τις χειροτερέψει...