Σαν σήμερα 15 Μαρτίου του 1797: Δυο μερόνυχτα καιγόταν η Σμύρνη και παραπάνω από 1500 χριστιανοί σφάχτηκαν. Οι Γενίτσαροι έβαλαν φωτιά στον Φραγκομαχαλά (Ευρωπαϊκή συνοικία) κι άρχισαν τις σφαγές και τις λεηλασίες.Αφορμή των σφαγών και των βανδαλισμών o φόνος γενιτσάρου από Έλληνα Ζακυνθινό.
Στις αρχές του Μάρτη του 1797 πήγε στην Σμύρνη ένας αυστριακός θίασος σχοινοβατών» που άρχισε τις παραστάσεις του στην θέση «Γκιουλέρ Κιουπρού». Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε πήγε πολύς κόσμος για να δει τους σχοινοβάτες. Όμως ένας Ζακυνθινός θέλησε να μπει στο τσίρκο χωρίς να πληρώσει εισιτήριο, γι αυτό προσπάθησε να ανεβεί στο ξύλινο περίφραγμα. Ο Τούρκος όμως φρουρός (γενίτσαρος) όχι μόνο τον κατέβασε αλλά και τον έδειρε. Ο Ζακυνθινός έφυγε αλλά ξαναγύρισε με μερικούς Κεφαλλονίτες και όχι μόνο έβρισε τον γενίτσαρο αλλά και τον σκότωσε κιόλας. Οι Τούρκοι όταν το έμαθαν αγρίεψαν και ζήτησαν από τον Βενετσιάνο Πρόξενο να παραδώσει τον φονιά επειδή ήταν υπήκοος της Βενετίας.
Είχαν φαίνεται μαζευτεί πολλοί Τούρκοι μπροστά στο Προξενείο κι επειδή φώναζαν κι απειλούσαν, οι πορτέρηδες (καβάσηδες) του Προξενείου που ήταν Σκλαβούνοι. δηλαδή Σλάβοι, πολύ πιθανό Μαυροβουνιώτες ή Κροάτες πυροβόλησαν και σκότωσαν δύο Τούρκους. Από τη στιγμή εκείνη στη Σμύρνη έγινε χαλασμός Κυρίου. Οι Γενίτσαροι έβαλαν φωτιά στον Φραγκομαχαλά (Ευρωπαϊκή συνοικία) κι άρχισαν τις σφαγές και τις λεηλασίες.
Δυο μερόνυχτα καιγόταν η Σμύρνη και παραπάνω από 1500 χριστιανοί σφάχτηκαν.
Ο Μανιάτης λαϊκός ποιητής Νικήτας Νηφάκος με τους παρακάτω άτεχνους στίχους του απομνημόνευσε έτσι την καταστροφή και σφαγή των χριστιανών της Σμύρνης,
«Λαγκάδια κάμποι και βουνά
Αλαργινά και κοντινά
Και χώρες και χωρία
Ανθρώποι και θηρία
Και γέροι και παιδιά μικρά
Όλοι να κλαύσετε πικρά
Τη συμφορά που εγίνει
Στη μαυρισμένη Σμύρνη
Γυναίκες, γέροι και γριές
Αρχόντισσες και οι πτωχές
Κλαίγετε λυπηθήτε
Και όλοι επικραθήτε
Νεόνυμφες προχθεσινές
Νιοπαντρεμένες κοντινές
Παρθένες, κορασίδες,
Τραβάτε τις κοτσίδες
Και δάκρυα χύσετε πικρά
Για τον Φραγκομαχαλά».
Ο ίδιος περιγράφει παρακάτω την Ευρωπαϊκή συνοικία στην οποία κατοικούσαν Έλληνες από όλη την Ελλάδα καθώς και ξένοι. Επίσης λέει πως oι Τούρκοι έβαλαν φωτιά και σκότωσαν τους χριστιανούς.
Στα καπελιά βάζουν φωτιές
Στα σπίτια ρίχνουν μπαλωθιές
Και όσον ημπορούσι
Και δύνανται βαρούσι
Ευθύς φουντώσαν οι φωτιές
Και καίουσιν από τρεις μεριές
…………………………………..
Οχού ταλαίπωροι Γραικοί
Όσοι βρεθήκατε εκεί
Σ’ εκείνην την μεγάλην
Κακήν ανεμοζάλη
………………………………….
Μέσα τους φλόγιζε φωτιά
Απ’ έξω βλέπαν τα σπαθιά
Στα χέρια των εχθρών τους
Θωρούν τον όλεθρό τους
…………………………………….
Πολλοί, λέει ο λαϊκός ποιητής τρέξανε στην παραλία της Σμύρνης κι έπεφταν στην θάλασσα για να γλιτώσουν, αλλά πολλοί πνίγηκαν και άλλοι σφάχτηκαν από τους Τούρκους που τους καταδίωκαν.Τότε ένα ρωσικό καράβι που ήταν αραγμένο στο λιμάνι της Σμύρνης έριξε «δυο μπαταριές» και έτσι γλίτωσαν μερικοί.
«Ένα καράβι ρωσικό
Την παταριά γυρίζει
Τους Τούρκους φοβερίζει
Και βάζει φοβερές κραυγές
Και δίνει δύο κανονιές
Και τους πισωγυρίζει».
Ένας άλλος πάλι ποιητής που «λογιωτατίζει» τον «Θρήνο της Σμύρνης» περιγράφει την πυρκαγιά και τις σφαγές πολύ παραστατικά. (Ο «Θρήνος της Σμύρνης», βρέθηκε στη βιβλιοθήκη της Κοζάνης, από τον γυμνασιάρχη Ι. Παπαγιαννοπουλο).
«Αυτοί ντούρμα(1) έξω κόπτουν
Και κτυπούν ανηλεώς
Θανατώνουν όσους τύχουν
Χύνεται πολύς λαός
Ή γυνή ή άντρας τύχη
Ή μεγάλος ή μικρός
Ή παπάς ή ζητουλιάρης
Θανατώνεται πικρώς
Όσοι έχουν εργαστήρια
Εις το τρίστρατον εκεί
Δεν εγλύτωσαν ορθούνε
Κάγηκαν σαν ποντικοί
Ω καημένα τζαγκαράκια
Ω καημένοι Ντηνιακοί
Τ’ αργαστήρια σας γενήκαν
Μαύροι τάφοι και κακοί
Ώχου μαύρα νησιωτάκια
Τι φορτούνα; Τι κακόν;
Τι αιφνίδιον σας εύρε
Υπέρ το θανατικόν (2);».
Και παρακάτω συνεχίζοντας τον θρήνο του λέει :
Σας εξέσχισεν το ξίφος
Σας ετέφρωσεν το πυρ
Σας θανάτωσε μολύβι
Των Τουρκών άσπλαχνος χειρ.
…………………………………..
Δεν τους φθάνει τούτο μόνον
Δεν πραΰνει τον θυμόν
Γετισίρ (3) να πουν να παύσουν
Από τόσον χαλασμόν.
……………………………………..
Μον’ εμπήκαν εις τα σπίτια
Άρπαξαν τα ρουχικά
Άσπρα (4) κι άλλα όσα βρήκαν
Γυναικών διαμαντικά.
……………………………………………
Έφθειραν και κορασίδες
Και ατίμασαν πολλές
Με δαρμούς και δυναστείες
Κι απ’ τις δύο ταις φυλαίς
Όσαις μπόρεσαν να φύγουν
Χέργια τους τα μιαρά
Από ύψη των δωμάτων
Πίπτοντο. Ω Συμφορά !!!
(1)Η πανούκλα, ο λοιμός.
(2)Ακράτητα
(3)Αρκεί.
(4)Νομίσματα
Όπως είδαμε την αφορμή την έδωσαν οι Ζακυνθινοί κι οι Κεφαλλονίτες. Ωστόσο oι Τουρκικές αρχές μπορούσαν να προλάβουν το κακό. Μα όχι μόνο δεν πήραν τα μέτρα τους, αλλά συνεργάστηκαν με τα άτακτα στοιχεία για να καταστραφεί η μισή Σμύρνη και να σφαγούν τόσα γυναικόπαιδα.
Πρέπει να έχουμε υπόψη πως η Σμύρνη εκείνο τον καιρό ήταν μεγάλο εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο και οι Έλληνες ραγιάδες πρωτοστατούσαν στην οικονομική κίνηση. Ο λαϊκός ποιητές του θρήνου την περιγράφει σαν πλούσια πολιτεία που είχε ανταλλαγές με την Ανατολή και την Ευρώπη.
«Ω μεγάλη Σμύρνη
Πόλη των πραματευτών
Περιβόλι ανθισμένον
Με τα πλήθη των οσμών».
…………………………………..
«Όπου εξ αυτής Ευρώπη
Λάμβανε τον πλουτισμόν
Κι αμοίβεται δι άλλων
Εδικόν της πλουτισμόν
Της Ανατολής ταμείον
Και εντίμων η πηγή
Όπου άρδευε τον κόσμον
Και σχεδόν όλην τη Γη.»
Έτσι λοιπόν φανερώθηκε πως οι αρχές της Σμύρνης δεν εμπόδισαν την σφαγή και τη λεηλασία γιατί τους δόθηκε η αφορμή να πραγματοποιήσουν εκείνο που από καιρό σχεδίαζαν να κάνουν. Ήθελαν να εκτοπίσουν τους Έλληνες από τη Σμύρνη γι αυτό καλλιεργούσαν την μισαλλοδοξία και τον φανατισμό μέσα στον τουρκικό όχλο.
Η ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΥ 1797
Στις αρχές του Μάρτη του 1797 πήγε στην Σμύρνη ένας αυστριακός θίασος σχοινοβατών» που άρχισε τις παραστάσεις του στην θέση «Γκιουλέρ Κιουπρού». Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε πήγε πολύς κόσμος για να δει τους σχοινοβάτες. Όμως ένας Ζακυνθινός θέλησε να μπει στο τσίρκο χωρίς να πληρώσει εισιτήριο, γι αυτό προσπάθησε να ανεβεί στο ξύλινο περίφραγμα. Ο Τούρκος όμως φρουρός (γενίτσαρος) όχι μόνο τον κατέβασε αλλά και τον έδειρε. Ο Ζακυνθινός έφυγε αλλά ξαναγύρισε με μερικούς Κεφαλλονίτες και όχι μόνο έβρισε τον γενίτσαρο αλλά και τον σκότωσε κιόλας. Οι Τούρκοι όταν το έμαθαν αγρίεψαν και ζήτησαν από τον Βενετσιάνο Πρόξενο να παραδώσει τον φονιά επειδή ήταν υπήκοος της Βενετίας.
Είχαν φαίνεται μαζευτεί πολλοί Τούρκοι μπροστά στο Προξενείο κι επειδή φώναζαν κι απειλούσαν, οι πορτέρηδες (καβάσηδες) του Προξενείου που ήταν Σκλαβούνοι. δηλαδή Σλάβοι, πολύ πιθανό Μαυροβουνιώτες ή Κροάτες πυροβόλησαν και σκότωσαν δύο Τούρκους. Από τη στιγμή εκείνη στη Σμύρνη έγινε χαλασμός Κυρίου. Οι Γενίτσαροι έβαλαν φωτιά στον Φραγκομαχαλά (Ευρωπαϊκή συνοικία) κι άρχισαν τις σφαγές και τις λεηλασίες.
Δυο μερόνυχτα καιγόταν η Σμύρνη και παραπάνω από 1500 χριστιανοί σφάχτηκαν.
Ο Μανιάτης λαϊκός ποιητής Νικήτας Νηφάκος με τους παρακάτω άτεχνους στίχους του απομνημόνευσε έτσι την καταστροφή και σφαγή των χριστιανών της Σμύρνης,
«Λαγκάδια κάμποι και βουνά
Αλαργινά και κοντινά
Και χώρες και χωρία
Ανθρώποι και θηρία
Και γέροι και παιδιά μικρά
Όλοι να κλαύσετε πικρά
Τη συμφορά που εγίνει
Στη μαυρισμένη Σμύρνη
Γυναίκες, γέροι και γριές
Αρχόντισσες και οι πτωχές
Κλαίγετε λυπηθήτε
Και όλοι επικραθήτε
Νεόνυμφες προχθεσινές
Νιοπαντρεμένες κοντινές
Παρθένες, κορασίδες,
Τραβάτε τις κοτσίδες
Και δάκρυα χύσετε πικρά
Για τον Φραγκομαχαλά».
Ο ίδιος περιγράφει παρακάτω την Ευρωπαϊκή συνοικία στην οποία κατοικούσαν Έλληνες από όλη την Ελλάδα καθώς και ξένοι. Επίσης λέει πως oι Τούρκοι έβαλαν φωτιά και σκότωσαν τους χριστιανούς.
Στα καπελιά βάζουν φωτιές
Στα σπίτια ρίχνουν μπαλωθιές
Και όσον ημπορούσι
Και δύνανται βαρούσι
Ευθύς φουντώσαν οι φωτιές
Και καίουσιν από τρεις μεριές
…………………………………..
Οχού ταλαίπωροι Γραικοί
Όσοι βρεθήκατε εκεί
Σ’ εκείνην την μεγάλην
Κακήν ανεμοζάλη
………………………………….
Μέσα τους φλόγιζε φωτιά
Απ’ έξω βλέπαν τα σπαθιά
Στα χέρια των εχθρών τους
Θωρούν τον όλεθρό τους
…………………………………….
Πολλοί, λέει ο λαϊκός ποιητής τρέξανε στην παραλία της Σμύρνης κι έπεφταν στην θάλασσα για να γλιτώσουν, αλλά πολλοί πνίγηκαν και άλλοι σφάχτηκαν από τους Τούρκους που τους καταδίωκαν.Τότε ένα ρωσικό καράβι που ήταν αραγμένο στο λιμάνι της Σμύρνης έριξε «δυο μπαταριές» και έτσι γλίτωσαν μερικοί.
«Ένα καράβι ρωσικό
Την παταριά γυρίζει
Τους Τούρκους φοβερίζει
Και βάζει φοβερές κραυγές
Και δίνει δύο κανονιές
Και τους πισωγυρίζει».
Ένας άλλος πάλι ποιητής που «λογιωτατίζει» τον «Θρήνο της Σμύρνης» περιγράφει την πυρκαγιά και τις σφαγές πολύ παραστατικά. (Ο «Θρήνος της Σμύρνης», βρέθηκε στη βιβλιοθήκη της Κοζάνης, από τον γυμνασιάρχη Ι. Παπαγιαννοπουλο).
«Αυτοί ντούρμα(1) έξω κόπτουν
Και κτυπούν ανηλεώς
Θανατώνουν όσους τύχουν
Χύνεται πολύς λαός
Ή γυνή ή άντρας τύχη
Ή μεγάλος ή μικρός
Ή παπάς ή ζητουλιάρης
Θανατώνεται πικρώς
Όσοι έχουν εργαστήρια
Εις το τρίστρατον εκεί
Δεν εγλύτωσαν ορθούνε
Κάγηκαν σαν ποντικοί
Ω καημένα τζαγκαράκια
Ω καημένοι Ντηνιακοί
Τ’ αργαστήρια σας γενήκαν
Μαύροι τάφοι και κακοί
Ώχου μαύρα νησιωτάκια
Τι φορτούνα; Τι κακόν;
Τι αιφνίδιον σας εύρε
Υπέρ το θανατικόν (2);».
Και παρακάτω συνεχίζοντας τον θρήνο του λέει :
Σας εξέσχισεν το ξίφος
Σας ετέφρωσεν το πυρ
Σας θανάτωσε μολύβι
Των Τουρκών άσπλαχνος χειρ.
…………………………………..
Δεν τους φθάνει τούτο μόνον
Δεν πραΰνει τον θυμόν
Γετισίρ (3) να πουν να παύσουν
Από τόσον χαλασμόν.
……………………………………..
Μον’ εμπήκαν εις τα σπίτια
Άρπαξαν τα ρουχικά
Άσπρα (4) κι άλλα όσα βρήκαν
Γυναικών διαμαντικά.
……………………………………………
Έφθειραν και κορασίδες
Και ατίμασαν πολλές
Με δαρμούς και δυναστείες
Κι απ’ τις δύο ταις φυλαίς
Όσαις μπόρεσαν να φύγουν
Χέργια τους τα μιαρά
Από ύψη των δωμάτων
Πίπτοντο. Ω Συμφορά !!!
(1)Η πανούκλα, ο λοιμός.
(2)Ακράτητα
(3)Αρκεί.
(4)Νομίσματα
Όπως είδαμε την αφορμή την έδωσαν οι Ζακυνθινοί κι οι Κεφαλλονίτες. Ωστόσο oι Τουρκικές αρχές μπορούσαν να προλάβουν το κακό. Μα όχι μόνο δεν πήραν τα μέτρα τους, αλλά συνεργάστηκαν με τα άτακτα στοιχεία για να καταστραφεί η μισή Σμύρνη και να σφαγούν τόσα γυναικόπαιδα.
Πρέπει να έχουμε υπόψη πως η Σμύρνη εκείνο τον καιρό ήταν μεγάλο εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο και οι Έλληνες ραγιάδες πρωτοστατούσαν στην οικονομική κίνηση. Ο λαϊκός ποιητές του θρήνου την περιγράφει σαν πλούσια πολιτεία που είχε ανταλλαγές με την Ανατολή και την Ευρώπη.
«Ω μεγάλη Σμύρνη
Πόλη των πραματευτών
Περιβόλι ανθισμένον
Με τα πλήθη των οσμών».
…………………………………..
«Όπου εξ αυτής Ευρώπη
Λάμβανε τον πλουτισμόν
Κι αμοίβεται δι άλλων
Εδικόν της πλουτισμόν
Της Ανατολής ταμείον
Και εντίμων η πηγή
Όπου άρδευε τον κόσμον
Και σχεδόν όλην τη Γη.»
Έτσι λοιπόν φανερώθηκε πως οι αρχές της Σμύρνης δεν εμπόδισαν την σφαγή και τη λεηλασία γιατί τους δόθηκε η αφορμή να πραγματοποιήσουν εκείνο που από καιρό σχεδίαζαν να κάνουν. Ήθελαν να εκτοπίσουν τους Έλληνες από τη Σμύρνη γι αυτό καλλιεργούσαν την μισαλλοδοξία και τον φανατισμό μέσα στον τουρκικό όχλο.
Η ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΥ 1797
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου